Windows Sorunları
Nereden çıktı şimdi bu tamirat işi demeyin. Dünyada ki insanların %38 i uyumakta, %20 si bilgisayar başında uğraşmakta ve %3 ü gibi bir kısmı ise eminim şu anda Windows işletim sistemini yeniden kurmaktadır. Aslında yalan söylemeyeyim.
| Ben bilgisayarı ayda bir mutlaka yeniden kurarım. Oyun oynamayı sevdiğim zamanlarda bu haftada bir bile olmaktaydı. O zaman maymun iştahlıydık.Bir sürü dosya sisteme girer sonrada giderken diğer programın ihtiyaç duyduğu dosyalar ile beraber giderdi. Bu yüzden çoğu program başımıza bela olurdu.En fazla işletim sistemimi formatlamama rekoru sanırım 2 aydı. |  |
Linux ve Windows bir arada, ben gezmeye gittiğim yerden gelene kadar beklemişti. Döner dönmez ilk işim Windows u yeniden kurmak oldu ). Kimi zaman maillerimi, kimi zaman sık kullanılanlarımı, bazen önemli çalışmalarımı, bazen de bilgisayarıma kurduğum programlarımı kaybettim. Programlarım hariç diğerlerini bulmam imkansız gibi bir şey. Az unformat ile uğraşmadık ). Aslında düzenli bir sistemde çalışsaydım bunların hiç biri olmayacaktı. Sizler için hazırladığım bir çok bölümde beraberinde kayboldu. Düşündüm de, Windows u tamir etmek bazen daha az masraflı olmakta. Zaten o kadar vakit boşa gitmekte ne yazı ki . Peki Windows neden bozulur? Neden açılmaz ki bu sistem?. Ya dosyalarım bazen nereye gider?. Nedir bilgisayarda bu kadar yer kaplayanlar ve neden bu kadar yavaşladık?
Windows Sorunlarına Nedenler?
Windows havadan nem kapan e hastalanan bir işletim sistemi. Bu yazıyı okuyanlar Windows a hakaret ettiği düşünmesinler. Aksine bu kadar gelişmiş bir işletim sisteminin beraberinde getireceği hassaslığı övüyorum. Genelde Windows un yüklenmiş olan programlar ile uyuşmazlığı göze batar. Donanım sorunları ikinci planda yer alır. Şöyle bir sorunun sebeplerini ana başlıklar altına alırsak;
1 – Kurulu olan programların çakışması.
2 – Sistemden kaldırılan programların götürdükleri.
3 – Açılışta yüklenen programların Windows u yavaşlatması.
4 – Disk üzerindeki dosyaların dağınıklığı.
5 – Sistem içerisindeki gereksiz dosyaların oluşturduğu yoğunluk.
6 – Diski 1 den fazla kısma ayırarak kullanma.
7 – Sistem içerisindeki bozuk veriler, disk sağlık sorunları.
8 – Bilgisayarda ki donanımların uyuşmazlığı.
9 – Farklı dillerdeki programların bir araya gelmesinden oluşan dil kaosu.
10 – Günü geçmiş programlar.
11 – Virüs.
12 – Ağ ayarları yüzünden açılışta çıkan hata mesajları.
Şu anda aklıma gelen belli başlı yeniden kurma sebepleri bunlar. Eminim Windows u yeniden kurmak için bunlardan birkaçını yaşıyor olmalısınız.
1 – Kurulu olan programların çakışması.
Program bu ya, abi ben varken şu programı kullanamazsın demez. Ama onunla da çalışmayı asla kabul etmez.
Özellikle CD yazıcı programları için konuşuyorum. Sistem üzerindeki bir kaç CD yazma dosyasını çekiştirip durular. Nero isimli CD yazma programı bu tip durumlarda mızıkçılık yapıp mavi ekranlar çıkarır. Siz sistemi yeniden kurarsınız. Nero düzgün çalışır. Yarın bir gün yeni bir CD yazma programına gözünüz takılır ve yeni bir programla CD yazmayı denersiniz. Bir iki özelliği hoşunuza gider ve daha sonra Nero yu kullanmayı denemeniz sizi hayal kırıklığına uğratır. Aslında sorun sadece bellekte çalışan diğer CD yazma programının disk tanıma yazılımıdır. CD sürücüyü denetler. Siz yazmaya o programla geçerseniz bellekte CD yazımı için yer verir. Ama Nero için hatalarla dolu bir sistem bırakmaktan ileri gitmez.
Ne yani milyonlarca programın çakışma sorunlarını tek tek araştıracak mıyız? Demeyin. Sadece bir konu üzerinde işinizi görnden ileri gitmenizin size birşey kazandırmayacağını belirtmek istiyorum. Yani şu program DVD de yazıyor deyip DVD yazıcınız olmadan turşusunu kuracakmış gibi saldırmanız doğal değil bence.
Peki bir sebepten sistem çakışmakta. Fakat siz buna engel olmak istiyorsunuz. O zaman ilk önce bellekte çalışan programları kapatarak hangisinin sorun çıkmasına neden olduğunu bulmalısınız. Bellekteki programları kapatmak sorununuzu çözmedi ise Başlat–>Çalıştır–>Msconfig yolunu izleyip başlangıçta çalışan programları kapatmak sorununuzu çözebilir.
İkinci bir çözümise; işinize yaramayan programları kalırmak ve çalışmayan programınızı, sistemi yeniden başlattıktan sonra yeniden kurmaktır. Aslında aynı işi yapan benzer programları da kaldırmak işe yarayabilir. Bir mantık ise son kurulan programlaın sisteme zarar verdiğidir. Umarım sorunlarınız çözülür…
v2 – Sistemden kaldırılan programların götürdükleri.
Bir çok program sistemde bulunmayan ek dosyalar ile beraber çalışır. Bu dosyalar programın setup ı ile beraber gelir. Daha sonra aynı dosyayı kullanan bir program daha kurarsınız. İlk kurduğunuz programı kaldırmak istediğinizde size bir soru sorar. Bu dosyayı da kaldırayım mı? İyi niyetli bir program ile karşı karşıyasınız. Bazı program bu soruyu bile sormazlar. Tabi siz nereden bilesiniz ki bu dosya başka bir program tarafından kullanılıyor mu? Bilgisayarınızın hızına ve harddiskinizin kapasitesine güveniyorsanız bu dosyayı kaldırmayın. Bazı sorular tuzaklarla doludur. Korumak istediğiniz bir dosyayı “kaldırayım mı?” veya “koruyayım mı?” gibi iki tip soruyla karşılaşmanız mümkün. Bu durumda yanlış seçeneği işaretlemeniz mümkün. Bir sözlüğe bakmaya üşenmenizden veya soru sormayan programın sizden götürdüklerinden olsa gerek sisteminizde bir dosya eksikli var. Peki ne yapacaksınız?
Programlar ihtiyaç dudukları dosyayı yanında isterler. Fakat aynı dosyayı kullanan programları bir arada daha az yer kaplar şekilde kullanmanız için dosyalarını Windows dizinindeki Sistem Klasörü gibi bir yere ortaklaşa kullanmak için atarlar. Eğer sisteminizde bir dosya eksikliği var ise;
1 – Hata veren rogramı yeniden kurarak.
2 – Dosyayı başka biryerden temin edip program yanına veya sistem klasörüne atark.
a) Dosyaya sahip olan bir bilgisayardan almanız mümkün.
b) Dosyayı internette aratmanız mümkün.
c) Dosyayı programın CD sinde veya başka bir CD de bulmanız mümkün.
3 – Dosyayı taşıyan yama programları ile tamamlamanız mümkün.
a)Visual Basic ile yapılmış dosyaların çalışmasu için Run-Time paketleri internette bir çok adreste bulunmakta ve çoğu dergi CD si de vermektedir.
b)Diğer dillerde yazılan programların sitelerinde bu tarz programlar için yükleme dosyaları bulunmaktadır.
4 – Aynı tarzdaki başka bir programı sisteme kurup, aynı dosyayı da setup programı ile sisteme yüklemesini sağlamak (tabi o dosyayı taşıması bir şans meselesi ) ).
ile sorunlarınızı çözebilirsiniz.
3 – Açılışta yüklenen programların Windows u yavaşlatması.
Bir çok programın açılışta yüklenen ek dosyaları vardır. Bunlar programın çalışmasına önzemin hazırlar veya programa ulaşmanın kolay yollarını getirir. Örneğin, Winamp ın SystemTrayda ki winamp agent dosyası gibi. Bu dosya üzerinden Winamp ı kolayca çalıştırabilir ve hkkındaki ayarlara çok çabuk ulaşabiliriz.
Bu dosyalar internette gezinirken işe yararlar, bizim için bilgisayardaki dosyaları araştırıp biz araken hemen önümüze çıkarırlar, bize sormaya gerek duymadan dosyalarımızı yedeklerler fila. Peki bunların hepsini aynı anda yapmaya çalışırlarsa ne olur. Mavi ekranlar, yavaşlamalar, görüntü hataları …. Mesela internetten dosya indirmeye yarayan bir programın, internete bir haftadır bağlanmamış olmamıza rağmen, ısrarla açılışta çalışmaya uğraşması sizce desaçma değil mi?
Özellikle açılışta çalışan programların Windows u yavaşlattığı bir gerçektir. Öyleyse biraz temizlik yapmanın zamanı gelmedi mi? Başlat—>Çalıştır—>Msconfig yolunu izleyerek, başlangıçta çalışan programlar üzerinde bir ayarlama yapıyoruz.
Buradan açılışta çalışmasını istemediğimiz programları kaldırıp kurtulabiliyoruz. Artık internet için yapılmış programları sadece internete bağlanınca çalıştırarak, Windows umuzun yükünü epeyce hafifletmiş oluyoruz.
4 – Disk üzerindeki dosyaların dağnıklığı.
Bir kitap düşünün. Bir konu var içerisinde. Fakat konunun devamı kitabın ortalarında ve aynı konunun bitimi kitabın başında. Her seferinde index bölümüne bakıp nerede bu konunun diğer kısmı diye uğraşıp duruyorsunuz. Aslında bilgisayar da bu konu üzerine dert yanmakta. Çünkü bir çok dosya ayrı ayrı kısımlarda ve bu kısımları birbirine bağlayan bilgilerle başı dönüyor. Harddisk üzerindeki kafa bir o yana, bir bu yana dolaşıp duruyor. Disk ise dönmekten yorulmuş, siz ise hala bilgisayarın işlem yapmasını beklemektesiniz.
Disk bakımı Windows un çalışması için çok önemli. Özellikle disk üzerindeki verilerin bir arada ve sıralı bir şekilde durması Windows u tahmin edemiyeceğiniz kadar hızlandırıyor.
Peki nasıl verileri bir arada tutabiliriz. Aslında bilgisayarın temelde böyle bir yeteneği yok. Nerede boşluk, oraya atıyor bilgileri. Peki ama hızlı çalışmasına engel olan bu durumu nasıl engelleyeceğiz? Engellemekten çok canımız sıkıldıkça düzeltmekten başka bir çaremiz yok diyebilirim. Scandisk ve Defrag programlarını kullanarak bu dağnıklığı giderebiliriz. Norton firmasının çıkarttığı Norton Utulities paketi ve beraberinde getirediği Norton Disk Doctor ile Speed Disk programları, bu işi hızlı yapmak için biçilmiş kaftan.İlk önce Scandisk, daha sonra Defrag (Disk Birleştiricisi) yapark sistemi toparlayabiliriz.
Not : Disk üzerinde işlem yapmak için bilgisayarı güvenli kipte açmanızı öneririm. Bu iş için bilgisayarı kapatın. Daha sonra açaraçmaz Shift (Üst karakter) tuşunu basılı tutun. Windows açılınca bırakabilirsiniz. İşlemler sırasında ekran koruyucu girmesin diye iptal etmeyi unutmayın. Aman güvenli kipte ekran koruyucusuna girdikten sonra bir de renk ayarlarına bakayım demeyin. Yoksa bilgisayar 16 renkte açılmaya devam eder. Yaparsanız yine aynı ayarlardan bilgisayarı yeniden açtıktan sonra düzeltebiliriniz.
5 – Sistem içerisindeki gereksiz dosyaların oluşturduğu yoğunluk.
Kurup kaldırdığınız programların dosyaları, sistem klasöründe kaldığı srece; Windows bunların ne işe yaradıklarını deneyip duracaktır. Özellikle çok fazla font, açılıştaki font yüklenme faslını uzatacaktır. Bu tip dosyaları sistemden ayıklamak için profosyonel programlar çıkmıştır. Internet üzerinde Clean Software diye arattığınızda benzer programları bulabilirsiniz.
6 – Diski 1 den fazla kısıma ayırarak kullanma.
Windows disk üzerindeki işlemlerden çok kolay etkilenir. Özellikle disk üzerinde hatırı sayılır yer kaplayan win386.swp dosyası Windows un çalışması için bir bel kemiği niteliğindedir. Diskin çok fazla bölümlenmiş olması Windows un çalışma verimini düşürecektir. Özellikle eski dsklerdeki hız yetersizliği, bir de disk bölünmesi ile bir araya gelince çekilmez bir yavaşlık durumu oluşturur.
Peki birden fazla bölümlediğiniz diski birleştirmeye karar verdiniz. En azında 2 parça kalmasında fayda gördünüz. İşte Partition Magic programı bu iş için oldukça yetenekli.
7 – Sistem içerisindeki bozuk veriler, disk sağlık sorunları.
Windows unuzun açılış azmanı scandisk for dos diskinizin bakımı için yetersiz kalabilir. Özellikle çapraz bağlı dosya bulduğunu söyleyip duran bu program ne işe yarar? Tamamı ile disk üzerindeki büyük sorunların habercisi olsun diye tasarlanan bu programı çoğu zaman dikkate almayıp esc tuşu ile es geçeriz. Bir çok uyanık kullanıcı açılıştan bile kaldırdıkları bu dosyanın önemini anladıklarında çok geç olmaktadır. Disk gerçekten işletim sistemi sağlığı için önemlidir. Bazen açılmayan sistemlerde scandisk yararlı olabilir. Norton Disk Doktor bu işi daha profosyonelce yapmaktadır
8 – Bilgisayarda ki donanımların uyuşmazlığı.
Bilgisayarlarda ki donanım uyuşmazlığı sorunu, başa en fazla dert çıkaran sorundur. Bu tip durumlarda sistemi yeniden kurmanız pek birşey ifade etmez. Genellikle sistemi yeniden kurarsını fakat, Windows kısa sürede tekrar çöker. Tnt2 kartlar ile Datron tv kartlarının, 133 mhz ramler ile Creative Live ses kartlarının çakışmaları piyasada çok bildik sorunlardır. Özellikle Creative Live ses kartı, siz driverı yükledikten hemen sonra Windows un kullanılmaz hale gelmesini sağlar. Creative firması bu sorun için yeni bir driver piyasaya sürmüştür.
Buradan çıkaracağımız ders, donanım uyuşmazlığı sorunlarunda, önce güncel driverları denememizdir.
Bazı donanımlar aynı Irq üzerinde çalışmazlar. Bu duruma çakışma adı verilir. Bilgisayarın açılışında gözüken donanımlar ve karşısındaki 11, 14, 8 gibi rakamlar bulundukları Irq yolunu göstermektedir. Genelde çakışan donanımların slotlarını değiştirme yolu ile bu sorun giderilebilir. Windows üzerinden Irq lerini değiştirme yollarıda vardır. Mouse seri ise yerine ps/2 tipinde alınmasıda kimi zaman modem gibi, com üzerinde hassas çalışan donanımların daha düzenli çalışmasına olanak verir.
9 – Farklı dillerdeki programların bir araya gelmesinden oluşan dil kaosu.
Bilgisayarınıza, aranız iyi ise standart dil olan Ingilizce türünde yazılımlar kurmanız, hem Ingilizce alışkanlığınızı hem de bilgisayarınızın kullanışlılığını arttırır. Özellikle Office sürümlerinde Türkçe sürüm üzerinde Ingilizce olan başka bir eklentisini yüklemeniz, diğer Türkçe Office uygulamalarınızında ingilizce olmasına sebep olur. Merak eder Internet Explorer ın yeni versiyonunu Ingilizce olmasına rağmen yüklerseniz, bilgisayarınızda ki çoğu komut, Ingilizce olacaktır. Örneğin sağ klikteki Yeni menüsü, New olarak adlandırılacaktır. Bu tip durumda, kurduğumuz Ingilizce kökenli programı kaldırıp (Program Ekle Kaldır dan ) mümkünse Türkçe sürümünü yüklemek, sorunumuzu çözecektir.
10 – Günü geçmiş programlar.
Bilgisayarımıza kurduğumuz, hadi bir deneyelim başlıkları altındaki ShareWare programlar, günü bittikten sonra başa bayağ bir bela olurlar. Bir resim programı günü bitince, resim dosyalarımızı açmaya çalışmamız tam bir kaos olur çıkar. Günü biten dosyayı kaldırıp, açmak istediğimiz resim dosyasına Shift (Üst Karakter) tuşuna basıp sağ kliki tıkladığımızda (önce dosyayı işaretleyin, sonra shift ile birlikte sağ klik tıklayın) Birlikte Aç seçeneği karşımızaçıkacaktır. Explorer .gif ve .jpg uzantılı dosyaları açmamızı sağlamaktadır. Başka bir resim gösterici var ise (bir zahmet günü bitmemiş olsun) onu seçip, Bu dosya türünü açmak için her zaman bu programı kullan kutucuğunuda işartledikten sonra tama butonunu tıklamamız sorunumuza çözüm olacaktır.
11 – Virüs.
Aslında üzerine gidilecek büyük bir konu. Ama kısaca bu bölümde anlatayım dedim. Çoğu virüs tarama programları update (virüs güncellmesi de diyebiliriz) edilmediğ için sistemde işe yaramaz bir hale gelir. Virüs bulaşan bilgisayarlarada bir Temizleme programı yüklemek faydasız olabilir. Bu tip durumlarda Dos üzerinde F-Prot gibi tarama yapan dosyaları kullanarak, Dos üzerinden (Windows virüsleri Dos üzerinde etkin olamaz) virüs temizlememiz daha yararlı olacaktır. Daha sonra virüs tarama programını kurup, güvenli kipte virüs taramamız sistemimizdeki virüsleri temizlemenin en sağlıklı yoludur.
12 – Ağ ayarları yüzünden açılışta çıkan hata mesajları.
Ağ ayarlarını karıştırıp bozduğumuz ayarlar açılşta bir çok hatanın oluşmasına neden olur. Bu tip durumlarda dos üzerinden (Windows açık değilken) Scanreg /Restore komutunu çalıştırmamız, sistemimizin karıştırılmadan önceki halini seçip yüklememize olanak verir. Bu sorununuzu çözmezse, tüm protokolleri (TCP, IPX, Net-Beu…) ve tanıtılmış bağdaştırıcıları (ethernet kartı, modem, çevirmeli ağ…) silmemiz sistemdeki hatalarıda silebilir. Daha sonra bu özellikleri yeniden yüklememiz gerekmektedir. Önce bağdaştırıcılar, daha sonra protokollerin yükenmesi işi daha da sağlamlaştırır.
Barış Manço (d. 
