nalogölçü aletleri, dijital ölçü aletleri, kaydedici ölçü aletleri, toplayıcı ölçü aletleri, analog ölçü aletlerinin avantajları, analog ölçü aletlerinin dezavantajları, dijital ölçü aletlerinin avantajları, dijital ölçü aletlerinin dezavantajları, ampermetre ve voltmetre kullanımı hakkında genel bilgiler

ÖLÇÜ ALETLERI VE KULLANIMLARI

Ölçme:Bir büyüklügün kendi cinsinden bir birimle karsilastirilmasidir.

Akim : Ampermetre
Gerilim : Voltmetre
Direnç : Ohm-metre
Güç : Watt-metre
Frekans : Frekans-metre
Akim, gerilim, direnç ayni ölçü aleti tarafindan ölçülebiliyorsa bu ölçü aletine avometre, bu üç ölçümün haricinde baska özellikleri de bulunan ölçü aletine multimetre denir.

Voltmetrenin Devreye Baglanmasi ve Gerilim Ölçme
Voltmetrenin iç direnci çok büyüktür ve devreye daima paralel baglanir.
Baglanis Sekli

Voltmetrenin iki ucu gerilimi ölçülmek istenen elemanin iki bacagina degdirilir. Kaynagin artisi voltmetrenin artisina, kaynagin eksisi voltmetrenin eksisine gelecek sekilde baglanti yapilmalidir.

Osiloskop

Elektriksel işaretlerin ölçülüp değerlendirilmesinde kullanılan aletler içinde en geniş ölçüm olanaklarına sahip olan osiloskop, işaretin dalga şeklinin, frekansının ve genliğinin aynı anda belirlenebilmesini sağlar.

Çalışması, hareket halindeki elektronların yörüngelerinin bir elektrik alan içerisinden geçerken sapmaları temel prensibine dayanır. Katod ışın tüpündeki saptırma plakaları adı verilen düzlemsel levhalara uygun potansiyellerde gerilimler uygulanarak oluşturulan elektrik alanlar, plakalar arasından geçen elektronları (elektron demetini) saptırarak fosfor ekrana çarptığı noktanın yerini değiştirir. Bu noktanın konumu saptırma plakalarına uygulanan gerilimin ani değeri ve dalga şekline bağlı olarak değişecek ve ekranda ışıklı bir çizgi oluşacaktır.

Osiloskop çalıştırıldıktan sonra bir kaç dakika ısınması beklenir. Bu esnada timebase komütatorünün ortalarda bir konumda (örneğin 5mS/div) olması iyi olur. 

Intens ve Focus

Eğer bu sürenin sonunda ekranda ışıklı çizgi belirmediyse Parlaklık (Intensity) potansiyometresi yeterince açık değildir. Saat yönüne tam turunun 3/4 ü kadar çevrilmelidir. Çizgi belirdikten sonra parlaklık yine bu düğme yardımı ile istenilen şekilde ayarlanabilir.

Hala çizgi belirmediyse; Xpos ve Ypos düğmeleri ile oynanarak çizgi ekran üzerine AT/NORM TRIGGER anahtarı AT konumuna getirilir ve yukarıdaki işlemler tekrarlanır.
Işıklı çizginin parlaklığı ayarlandıktan sonra gerekiyorsa netliği de FOCUS düğmesi yardımıyla sağlanır.

X Y Position

Işıklı çizgi ekranda belirdikten sonra Y INPUT girişine (osiloskop çok kanallı ise Y1 girişine) bir prob takılır. Günümüzde bütün problarda BNC tipi konnektörler (fişler) kullanılmaktadır. Bu fişler yerlerine oturtulduktan sonra dış taraflarındaki hareketli kısım saat yönünde bir miktar çevrilerek kilitlenir. Problar X1, X10 ve X100 olmak üzere birkaç çeşittir. Bir prob üzerindeki bir anahtar yardımı ile hem X1 hem de X10 özelliği gösterebilir. X1 tipi problarda ölçülen işaret olduğu gibi osiloskoba uygulanır. X10 ve X100 tipleri ise sırasıyla işareti 10 ve 100 kez zayıflatıp osiloskoba gönderir. X10 veya X100 tipi bir prob kullanılmadan önce aşağıdaki şekilde kompanze edilmelidir.

Prob, osiloskop üzerindeki kare dalga üretecine bağlanır ve üzerindeki ayar vidası, ekranda köşeleri düzgün bir kare dalga görülene kadar çevrilir. Bu işlemden sonra hatasız bir ölçüm yapmak mümkündür. X1 tipi probların bu işleme ihtiyacı yoktur.

Osiloskopla Gerilim Ölçülmesi

Ekrandaki iÅŸaretin genliÄŸi Y (düşey) ekseninde ölçülür. Genlik, ilk önce ekran üzerindeki kareler cinsinden belirlenir. Daha sonra VOLTS/DIV giriÅŸ zayıflatıcısı komütatörünün üzerindeki iÅŸaretin gösterdiÄŸi deÄŸer ile kare sayısı çarpılarak gerilimin gerçek deÄŸeri belirlenir. Bu esnada eÄŸer varsa kesintisiz genlik ayar düğmesi “cal” konumunda veya saat istikametinin tersi yönünde en sona kadar çevrilmiÅŸ olmalıdır. EÄŸer zayıflatıcılı ( X10 veya X100) bir prob kullanılıyorsa zayıflatma katsayısı da hesaba katılmalıdır. Osiloskobun hassasiyeti VOLTS/DIV komutatörünü saat yönünde çevirerek arttırılır.

Osiloskopla Frekans Ölçülmesi

Modern osiloskoplarda frekans yerine periyod ölçülmektedir. Periyod ölçümleri X (yatay) ekseninde yapılır. Dalga ÅŸeklinin bir periyodunun X ekseni yönündeki uzunluÄŸu kareler sayılarak belirlenir. Daha sonra TIMEBASE komutatörünün gösterdiÄŸi deÄŸer (S/div, mS/div ya da m S/div) ile kare sayısı çarpılarak iÅŸaretin periyodu belirlenir. EÄŸer varsa kesintisiz TIMEBASE ayar düğmesi “cal” konumunda veya saat istikametinin tersi yönünde en sona kadar çevrilmiÅŸ olmalıdır. Kullanılan prob (X1, X10 veya X100) zaman ölçümlerini etkilemez.
Not: Kullanılan fotoğraflar tek bir osiloskoba ait olmasına rağmen sözü edilen düğme,anahtar ve problar bütün marka ve model osiloskoplar için geçerlidir.